ICT-project

Het Bureau ICT Toetsing (BIT) heeft geadviseerd om de ontwikkeling van een nieuw ICT-systeem voor de Nationale Politie te stoppen of in ieder geval fundamenteel aan te passen. Een schokkend rapport laat weinig aan de verbeelding over. En laat tegelijkertijd het nodige te wensen over.

Afgaande op berichtgeving in o.a. Trouw staat het Bureau ICT-toetsing (BIT) op omvallen. Dit in 2015 opgerichte toetsingsbureau zou binnen het ministerie van BZK als “waakhond” moeten functioneren om ICT-projecten bij de overheid beter te beheersen. Nu blijkt dat diverse kopstukken zijn vertrokken, al dan niet na conflicten.

Staat het BIT op omvallen? Heeft het BIT eigenlijk wel zin? Zijn de ICT-projecten bij de overheid beter te beheersen? De problemen bij het BIT waren grotendeels te voorzien: de verkeerde problemen weren aangepakt binnen de verkeerde cultuur, de verkeerde organisatie en door de verkeerde personen.

Met risicomanagement!

Op 22 november 2018 werd door de Commissie BZK van het parlement een vervolgdebat gehouden over het mislukte project/programma BRP. Deze keer ging het specifiek over de aanbesteding van het project en de merkwaardige wijze waarop hiermee werd omgegaan.

Tweede Kamerlid Kees Verhoeven (D66) pleitte tijdens dit debat voor het opknippen van projecten in kleinere delen. Dit zou moeten leiden tot verbeterde beheerbaarheid.

Maar hoe knip je een project op? Door naar risico’s te kijken.

De IJzeren driehoek wordt breed gezien als het fundament van projectmanagement. Sturen op tijd, geld en kwaliteit geldt als een basisregel voor projectbeheersing. Er zijn verschillende varianten: bijvoorbeeld het Duivelskwadrant of het sturen op Product, tijd en geld zoals bij de overheid gebruikelijk is. Maar de verschillen zijn verwaarloosbaar.

Dit concept staat nauwelijks ter discussie en wordt alom zonder verdere overweging geaccepteerd. Maar is dit terecht? Is (een variant op) de IJzeren Driehoek altijd bruikbaar?

Na een unaniem aangenomen motie waarmee de Tweede Kamer inzicht verlangde naar informatie over aansturing en besluitvorming van operatie Basisregistratie Personen (oBRP), heeft staatssecretaris Knops (BZK) een commissie aangesteld. Deze commissie heeft een rapport geproduceerd met als titel “Niet te stoppen”.

Wat is de waarde van dit rapport? Hoe sterk zijn de adviezen? Zijn er dingen die de commissie wel beschreef maar niet (voldoende) benoemde?

De Rechtspraak moest worden gedigitaliseerd, vond men. Daarom startte de Raad voor de Rechtspraak ergens tussen 2012 en 2014 het ICT-programma/project KEI: Kwaliteit en Innovatie.

Al enige tijd rommelt het in dit programma (of is het een project?). Op 10 april 2018 barstte de bom: in natuurlijk uiterst omfloerste termen rapporteerde de Raad voor de Rechtspraak aan minister Dekker dat “KEI wordt gereset”.

Herhaling van SPEER? Want: ICT-projecten komen in de problemen omdat het ICT-projecten zijn.

Enige tijd geleden werd mijn aandacht getrokken door een artikel op Computable.nl met als titel “Dictu kiest toch voor zaaksysteem Atos”. Na het lezen van dit artikel kreeg ik het gevoel dat er weer een SPEER-project werd opgetuigd bij de Nederlandse overheid.

Want de overeenkomsten liggen aan de oppervlakte.

In het vorige deel van deze serie werd beschreven waarom en hoe SPEER tot zoveel problemen heeft geleid.

Laten wij, vooral ook omdat grote groepen bij Defensie een PRINCE2 training hadden doorlopen, SPEER eens benaderen vanuit een PRINCE2 perspectief. Daarbij moet direct worden aangetekend dat de PRINCE2 aanpak bepaald niet voor de hand liggend of aan te raden was geweest voor deze omvang en complexiteit. Maar wijze lessen kunnen wel worden getrokken.

In het vorige deel van deze serie blogs ging ik in op de visie van PRINCE2 op projecten en hoe die visie haaks staat op de organisatiecultuur die in veel grote organisaties aanwezig is. Een organisatiecultuur die zich richt op efficiëntie door specialistische hokjes: het Taylorisme.

Dit vervolg laat zien hoe verwoestend deze organisatiecultuur uitwerkte in een van de meest groteske mislukkingen die ik de laatste jaren heb zien voorbijkomen. Het gaat om het project SPEER bij het Ministerie van Defensie. Hoewel de schaal van dit project buitengewoon was, komt dit soort projecten - en het mislukken daarvan - heel vaak voor, maar dan op een (veel) kleinere schaal.

In de eerdere delen van deze serie ging ik in op de negatieve kanten van het Taylorisme op de organisatiecultuur en op verandering, en dus ook op projecten. Een populaire aanpak voor het managen van projecten is PRINCE2. Deze vierde aflevering gaat over de tegenstellingen tussen de visie van PRINCE2 en het Taylorisme en laat zien waarom PRINCE2 Principes niet of nauwelijks kunn ...